Χρειάζεται η Apple τον ανταγωνισμό για να φτιάξει αριστουργήματα;
Ένα ερώτημα με όχι και τόσο φανερή απάντηση.
Πολλές φορές θεωρούμε ότι μια ερώτηση που φαίνεται ξεκάθαρη έχει και ξεκάθαρες απαντήσεις. Ειδικά όταν στον κόσμο μας μερικά πράγματα θεωρούνται σαν δεδομένα και δεν χρειάζονται και πολύ-πολύ ψάξιμο. Φαινομενικά …
Ένα τέτοιο ερώτημα είναι και αυτό του τίτλου αυτού του άρθρου. Στο σημερινό, δυτικό κόσμο όπου η έννοια της ανταγωνιστικότητας, ειδικά στις επιχειρήσεις, είναι «εκ των ουκ άνευ», η απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση θεωρείται δεδομένη και πρέπει να είναι καταφατική. Έτσι;
Είναι όμως πράγματι έτσι; Είναι άραγε η ανταγωνιστικότητα και η προσπάθεια να υπερισχύσει έναντι του ανταγωνισμού που έχει κάνει μια εταιρεία σαν την Apple αυτό που είναι; Άραγε βγάζει κάθε χρόνο κι ένα καινούριο iPhone – για παράδειγμα – για να μην την «προσπεράσουν» οι συσκευές Android, ή Windows phone, ή ό,τι άλλο; Δημιούργησε το Mac σαν απάντηση στα Windows or the Linux; Φτιάχνει το iPad για να ανταγωνιστεί τα tablet άλλων κατασκευαστών ή μήπως τα iPod για να επικρατήσει στο χώρο της φορητής μουσικής και των ΜΡ3-όφωνων;
Αν και ο καθένας θα απαντούσε με ένα καταφατικό και εμφατικό «Ναι!» και μετά θα ξεχνούσε την ερώτηση, νομίζω πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και ίσως μια βαθύτερη ανάλυση του ερωτήματος, να μας βοηθήσουμε να καταλάβουμε ποια ήταν τα πραγματικά κίνητρα της Apple και, για την ακρίβεια των δημιουργών της, και μάλιστα αυτά που – κατά το μεγαλύτερο μέρος – συνεχίζουν ακόμη να την ωθούν ώστε να είναι τόσο επιτυχημένη και να κάνει τη διαφορά σε ένα χώρο με τόσες άλλες εναλλακτικές.
Κινέζικο «iPhone 6s» 40 φορές φθηνότερο από το αυθεντικό.
Ας πάμε στην αρχή
Όσοι από εσάς είστε μιας κάποιας μεγαλύτερης ηλικίας και έτυχε να παρακολουθήσετε το χώρο των προσωπικών υπολογιστών από την αρχή του, θα θυμάστε την επανάσταση που έγινε στη δεκαετία του ’80 με διάφορα «μηχανάκια» που άρχισαν να εμφανίζονται δειλά-δειλά όπως το Sinclair, the Amstrad CPC, τη θρυλική Amiga, The Atari και άλλα αντίστοιχα. Πόσοι θυμάστε τα κασετόφωνα που φόρτωναν τα προγράμματα στα πρώτα Sinclair για να αντικατασταθούν λίγο αργότερα από τον «επαναστατικό» οδηγό δισκέτας του Amstrad ή τα πρώτα ΙΒΜ PC με τις πράσινες CGA οθόνες και το περίφημο PC-DOS (αργότερα MS-DOS όταν μπήκε και η Microsoft στο παιχνίδι).
Εκείνη την εποχή λοιπόν περίπου, δυο νεαροί με το μικρό όνομα Steve, ο Steve Jobs και ο Steve Wozniak, στο γκαράζ του πατέρα του πρώτου εκ των δύο, σχεδιάζουν και κατασκευάζουν το πρώτο Apple PC και ξεκινάει από εκεί μια ολόκληρη ιστορία που σήμερα έχει δημιουργήσει έναν τεχνολογικό γίγαντα, αλλά και έναν ζωντανό θρύλο.
Από τους δύο νέους, ο Jobs ήταν ο ο άνθρωπος που έβλεπε στο μέλλον και ονειρευόταν κάτι διαφορετικό και ο Wozniak ήταν το μυαλό που θα έφερνε αυτό το «κάτι διαφορετικό» στην ύπαρξη. Τι ήταν όμως αυτό που πέρασε σαν ιδέα και κυριάρχησε στην Apple μέχρι και σήμερα;
Η επιθυμία για δημιουργία; Ναι. Η επιθυμία για «δόξα»; Γιατί όχι; Η επιθυμία για πλούτο; Κι αυτό βέβαια. Αλλά νομίζω ίσως το κυριότερο, ήταν αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να ανοίγει καινούριους δρόμους, να δείχνει την πορεία στους άλλους και να τους κάνει να ακολουθούν απλά προσπαθώντας να προλάβουν. Κι αυτό το κάτι είναι το ίδιο ακριβώς «κάτι» που υπάρχει σε έναν εξερευνητή ή σε έναν καλλιτέχνη: το πάθος για την ανακάλυψη καινούριων κόσμων και το μεράκι και η προσήλωση σε αυτό που πιστεύουν.
Η Apple δοκιμάζει τα νερά προσφέροντας έκπτωση σε όσους αγοράζουν το Apple Watch μαζί με ένα iPhone
Ο Jobs ήταν ονειροπόλος. Ήταν οραματιστής. Αυτό που τον ώθησε στη δημιουργία του πρώτου Apple, του Mac, του iPod, του iPhone, του iPad, δεν ήταν απλά το να καταλάβει μια θέση σε ένα επιχειρηματικό χώρο που «έχει ψωμί». Το πρώτο και κύριο που πάντα ήθελε, ήταν να παρουσιάσει τις ιδέες του για το πώς έπρεπε να είναι ο χώρος αυτός και οι συσκευές που χρησιμοποιούνται σ’ αυτόν.
Αυτός ήταν και ο λόγος που ο χαρακτήρας του ήταν ιδιότροπος και ιδιόρρυθμος. Ήταν ένας εξερευνητής-καλλιτέχνης. Άνοιγε δρόμους, δεν ακολουθούσε την πεπατημένη. Είχε τη δική του άποψη για το πώς έπρεπε να είναι κάποια πράγματα, και αυτό παρουσίαζε. Και σ’ όποιον άρεσε. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που η Apple έχει φανατικούς υποστηρικτές και φανατικούς πολέμιους μέχρι και σήμερα. Γι’ αυτό και παρουσίασε κάποιες φορές αμφιλεγόμενα προϊόντα που απέτυχαν γιατί ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους (πόσοι θυμούνται το Apple Lisa;)
Αυτές οι ιδέες του πολλές φορές έφεραν προβλήματα στη συνεργασία του με τους πραγματικούς επιχειρηματίες (αυτούς δηλαδή που ξέρουν μόνο πώς να βγάζουν λεφτά) που αποτελούσαν το διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας και τελικά οδήγησαν στην αποπομπή του και την ανάληψη της διοίκησης της εταιρίας από ανθρώπους με τον οραματισμό ενός … λογιστή.
Και τότε ήταν που η Apple κόντεψε να κλείσει. Μόνο με την επάνοδο του Jobs γλίτωσε το κλείσιμο, επέστρεψε στην κερδοφορία και έγινε αυτό που είναι σήμερα. Κι αυτά τα «θαύματα» δε γίνονται όταν απλά ανταγωνίζεσαι άλλους στον ίδιο στίβο, αλλά όταν ανοίγεις νέους δρόμους εκεί που άλλοι θεωρούν ότι δεν υπάρχουν.
Ο Jobs, όσο καιρό ήταν εκτός Apple, δημιούργησε μια εταιρία, τη Next, κι έφτιαξε ένα μηχάνημα που και πάλι ήταν μπροστά από την εποχή του – και γι’ αυτό απέτυχε – αλλά αυτό και το λειτουργικό του, έγιναν η βάση για το γνωστό σε όλους μας Mac και το OS X όταν εκείνος γύρισε στην Apple. Ταυτόχρονα είχε αγοράσει μια εταιρία -άγνωστη τότε – την Pixar, η οποία έκανε την επανάσταση στις ταινίες κινουμένων σχεδίων με το πρώτο εξ’ ολοκλήρου 3D έργο το περίφημο Toy Story. Λίγα χρόνια μετά, η Disney παρακαλούσε για να αγοράσει το χρυσωρυχείο που λεγόταν Pixar, και που – για άλλη μια φορά χάρη στον Jobs – είχε θέσει τα θεμέλια για κάτι καινούριο που όλοι στη Disney το έβλεπαν με δυσπιστία στην αρχή, πιστεύοντας πως θα αποτύχει.
Αυτή η νοοτροπία του Jobs ήταν που έφτιαξε την Apple με ένα σκεπτικό μιας ροκ μπάντας που κάνει πρόβες σε ένα γκαράζ και τα δίνει όλα για την αναγνώριση του ταλέντου της. Δεν είναι τυχαίο που βασικό κομμάτι του δωρεάν πακέτου iLife, ήταν το καταπληκτικό πρόγραμμα δημιουργίας μουσικής Garage Band. Ο Steve δεν ξέχασε ποτέ από πού ξεκίνησε και τι τον ωθούσε περισσότερο στη ζωή του. Ήταν το ίδιο που ωθούσε τους Beatles να γράψουν τα τραγούδια τους και τον Πικάσο να ζωγραφίσει τους πίνακές του. Ήταν το πνεύμα του καλλιτέχνη-εξερευνητή που ανοίγει νέους δρόμους σε ένα ήδη γνωστό και φαινομενικά οικείο περιβάλλον και σε κάνει να ξανασκεφτείς αν πράγματι τα «έχεις δει όλα» όπως νομίζεις.
Πώς η Apple κάνει τους κατασκευαστές επεξεργαστών να τρέχουν
Αυτό το πνεύμα είναι που συνεχίζει να κινεί την Apple μέχρι και σήμερα. Γι’ αυτό η επιτυχία του iMac, του iPod, του iPhone, του iPad, γι’ αυτό ό,τι πιάνει στα χέρια της γίνεται χρυσωρυχείο. Η Apple δεν ανταγωνίζεται κανένα (πέρα ίσως από τον εαυτό της). Ανοίγει νέους δρόμους, υλοποιεί καινούριες ιδέες και όλοι οι υπόλοιποι ακολουθούν, ανταγωνιζόμενοι μεταξύ τους για τη δεύτερη θέση. Γιατί την πρώτη θέση την κατέχει δικαιωματικά αυτός που ανοίγει το δρόμο.
Δεν είναι παράξενο λοιπόν που άλλα λειτουργικά μιμούνταν και μιμούνται το OS X (και με μεγάλη επιτυχία δε θα διαφωνήσω), ή όλα τα κινητά κατέληξαν αντίγραφα του iPhone (ποιος θυμάται τα πρώτα κινητά πριν το iPhone;), ή τα tablet αντιγράφουν το iPad.
Δε λέω ότι δεν υπάρχουν καλύτερα προϊόντα από της Apple. Το αντίθετο. Υπάρχουν εξαιρετικά προϊόντα στην αγορά και μάλιστα κάποια είναι από εφάμιλλα έως και ανώτερα από τα δικά της σε πολλούς τομείς. Δείτε τα συγκριτικά μας για να πάρετε μια ιδέα. Ή μήπως τα Windows δεν έχουν γίνει ένα εξαιρετικό λειτουργικό; Ή μήπως το Linux δεν έχει γίνει ένα επίσης εξαιρετικό λειτουργικό με φιλικότητα αντίστοιχη του OS X; Όλοι όμως το χρωστάνε στην Apple και στο ότι ο Jobs – και κατ’ επέκταση η εταιρία που δημιούργησε – δεν έμεναν ποτέ ευχαριστημένοι με το «στάνταρ», αλλά έψαχναν γι’ αυτό το καινούριο και διαφορετικό που θα πρόσφερε σε όλους εμάς μια άλλη οπτική για τα πράγματα και την ιδέα ότι στα όνειρα δεν υπάρχουν όρια.
Γι’ αυτό το λόγο προσωπικά πιστεύω ότι η Apple δεν έχει καμία ανάγκη από τον ανταγωνισμό για να την ωθήσει να παράγει τα αριστουργήματα που παράγει, γιατί παράγει έργα τέχνης. Και όσο θα το κάνει αυτό, δε θα διατρέχει κίνδυνο άλλο από το να μη χάσει την έμπνευσή της.
from Elichord
