Τι είναι το HDR στη φωτογραφία και πώς το χρησιμοποιούμε;

Πώς να πάρετε φωτογραφίες που θα μείνουν αξέχαστες.

Πιθανώς όλοι όσοι έχουν iPhone, έχουν δει στην εφαρμογή της κάμερας μια ρύθμιση με τον τίτλο «HDR», αλλά οι περισσότεροι δεν είναι σίγουροι για το τι ακριβώς κάνει. Υποτίθεται ότι κάνει τις φωτογραφίες καλύτερες, αλλά πολλές φορές δεν κάνει τίποτε ή τις κάνει πολύ χειρότερες. Τι ακριβώς γίνεται λοιπόν;

Πριν προχωρήσουμε στα ενδότερα του HDR, ας πούμε λίγα λόγια για τη φιλοσοφία πίσω από την τεχνολογία.

Το HDR σημαίνει High Dynamic Range (Υψηλό Δυναμικό Εύρος χρώματος) και πρόκειται για μια αρκετά παλιά πρακτική στο χώρο της φωτογραφίας. Παρουσιάστηκε εδώ και μερικά χρόνια σαν επιπλέον δυνατότητα στην κάμερα του iPhone και μερικών Android smartphones επίσης και, με τη σωστή χρήση, μπορεί όντως να κάνει μια φωτογραφία καλύτερη. Ποια είναι όμως αυτή η σωστή χρήση;

See also: 9 κόλπα για επαγγελματικές φωτογραφίες 

Δείτε ένα παράδειγμα:

Πώς λειτουργεί το High Dynamic Range

Όπως λέει και το όνομά του, το HDR έχει σκοπό να παράγει φωτογραφίες με πολύ υψηλότερο εύρος χρώματος – και άρα πολύ καλύτερες – και ειδικότερα σε σκηνές που είναι πολύ δύσκολες από πλευράς φωτισμού. Αν έχετε σκηνές όπου υπάρχουν έντονες εναλλαγές φωτισμού από φωτεινά σε σκοτεινά σημεία, μια κλασική φωτογραφία θα είναι είτε υπερ-φωτισμένη, είτε υπο-φωτισμένη.

Αυτό οφείλεται στο ότι η κάμερα θα εστιάσει είτε στα πολύ φωτεινά σημεία, με αποτέλεσμα να συλλάβει μια σκοτεινή φωτογραφία προκειμένου να μπορέσει να εξισορροπήσει τον επιπλέον φωτισμό, είτε θα εστιάσει στα σκοτεινά σημεία και θα συλλάβει μια πολύ φωτεινή φωτογραφία κάνοντας το αντίθετο. Και τα δύο δεν μπορούν να γίνουν.

Αυτό οφείλεται στο ότι η κάμερα είναι μηχανή, δεν βλέπει όπως βλέπουν τα μάτια μας. Εδώ βρίσκεται και η τέχνη της φωτογραφίας, στο να κάνουμε την κάμερα να δει αυτό που πρέπει. Σε τέτοιες περιπτώσεις, χρησιμοποιούμε την τεχνική HDR.

Για να το επιτύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τρίποδο. Η κάμερα πρέπει να είναι απόλυτα σταθερή για να γίνει σωστά αυτό που θέλουμε. Ο λόγος είναι ότι δε θα πάρουμε μια μόνο φωτογραφία του ίδιου θέματος, αλλά περισσότερες – τουλάχιστον τρεις χρειάζονται, με πέντε ή εφτά να είναι το καλύτερο.

See also: Light: μια παράξενη, αλλά και πανέξυπνη ιδέα στη φωτογραφία 

Οι φωτογραφίες που θα πάρουμε θα είναι σε διαφορετικά «f/stop» της μηχανής όπου ο όρος «f/stop» σημαίνει τον αριθμό που δηλώνει πόσο φως αφήνουμε να περάσει από το διάφραγμα της μηχανής. Θα το δείτε σαν F8, F5.6, F4, F1.6 κλπ, όπου το μεγαλύτερο νούμερο σημαίνει μικρότερο διάφραγμα και άρα λιγότερο φως στη μηχανή ενώ αντίστροφα μικρότερο νούμερο σημαίνει μεγαλύτερο διάφραγμα και περισσότερο φως.

Το σκεπτικό λοιπόν στην τεχνική HDR είναι να πάρουμε κάμποσες πόζες σε διαφορετικά f/stop αρχίζοντας από τα σκοτεινότερα και πηγαίνοντας στα φωτεινότερα (ή και αντιθέτως, δεν έχει σημασία). Το ελάχιστο που θα πάρουμε είναι τρεις πόζες, μια σκοτεινότερη, μια στο κανονικό που «βλέπει η μηχανή» (neutral) και μια φωτεινότερη (δείτε και την παραπάνω φωτογραφία).

Όμως όσο περισσότερες πάρουμε, τόσο καλύτερα. Το σύνηθες για τέλεια – κατά το δυνατόν – αποτελέσματα είναι να πάρουμε 5 ή 7 (2,1,2 ή 3,1,3). Όπου τα «2,2 – 3,3» είναι οι σκοτεινές-φωτεινές πόζες και «1» η neutral.

Κάτι σημαντικό: Οι πόζες που θα πάρουμε πρέπει όλες να είναι σε RAW φορμάτ (το ασυμπίεστο αρχείο της εκάστοτε μηχανής) και ΟΧΙ σε JPG.

Μετά, μεταφέρουμε αυτές τις πόζες στον υπολογιστή μας και, με το κατάλληλο πρόγραμμα, τις συνθέτουμε σε μία τελική φωτογραφία που έχει όλα τα καλά στοιχεία φωτισμού και χρωματικού εύρους χωρίς κανένα από τα μειονεκτήματα που έχουν οι επί μέρους πόζες. Αυτή τελικά είναι μια φωτογραφία HDR.

Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, αλλά το αποτέλεσμα αποζημιώνει όπως βλέπετε κι από τα ενσωματωμένα παραδείγματα.

Όσον αφορά τα προγράμματα, κάποιες εταιρίες – όπως η OLYMPUS – παρέχουν το πρόγραμμα επεξεργασίας και παραγωγής HDR μαζί με τα μοντέλα DSLR που πουλάνε, ενώ σε άλλες πρέπει να αγοράσετε κάποιο ξεχωριστά. Κάποια προγράμματα μπορούν να παράγουν ψευδο-HDR φωτογραφίες από μία και μόνο πόζα (ακόμη και JPG), αλλά τα αποτελέσματα ποικίλουν ανάλογα με τη φωτογραφία και σε καμιά περίπτωση δεν συγκρίνονται με μια κανονική HDR.

Τι κάνει το iPhone

Είναι κατανοητό από τα παραπάνω, ότι το iPhone (και όσα Android smartphones έχουν τη δυνατότητα) δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει μια τέτοια διαδικασία, πρώτ’ απ’ όλα γιατί δεν έχει δυνατότητα επιλογής f/stop στις ρυθμίσεις της κάμεράς του. Ακόμη κι αν χρησιμοποιήσουμε όμως τρίποδο και ειδικό πρόγραμμα που να μας δίνει τέτοιες επιλογές για την κάμερα του iPhone (υπάρχουν), χρειαζόμαστε και πάλι πρόγραμμα σύνθεσης των διαφορετικού φωτισμού φωτογραφιών σε μία τελική HDR φωτογραφία (κάτι πολύ δύσκολο να βρεθεί για iOS, υπάρχει όμως σε Mac και PC).

See also: Tip για ταυτόχρονη λήψη φωτογραφιών και video με το app της κάμερας

Άρα σε τι χρησιμεύει αυτή η έξτρα επιλογή με τον τίτλο HDR στην κορυφή του παραθύρου της κάμερας; Στο iPhone το HDR γίνεται αυτόματα μέσω ενός ειδικού αλγορίθμου. Όταν έχουμε ενεργοποιημένη την επιλογή, η κάμερα του iPhone παίρνει αυτόματα τρεις πόζες σε διαφορετικά f/stop (σκοτεινό-neutral-φωτεινό) και τις συνθέτει αυτόματα σε μία τελική την οποία και τελικά μας παρέχει μαζί με την «απλή» non-HDR φωτογραφία. Γι’ αυτό, όταν έχουμε επιλεγμένο το HDR, θα δούμε τελικά δύο φωτογραφίες: την απλή και την HDR.

Όπως καταλαβαίνουμε, μια τέτοια τεχνική δεν είναι η βέλτιστη, είναι περισσότερο ψεύδο-HDR και τα αποτελέσματα που παρέχει είναι άλλοτε καλύτερα και άλλοτε ίδια με την απλή non-HDR φωτογραφία. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, είναι κατά πολύ χειρότερα και παρακάτω θα εξηγήσουμε το γιατί και το πώς.

Πότε να κάνουμε χρήση του HDR

Όπως είπαμε, το HDR βοηθά στη λήψη καλύτερων φωτογραφιών αλλά ιδιαίτερα σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτές είναι:

Τοπία: Τοπία με μεγάλο εύρος (landscape), έχουν συνήθως πολλούς διαφορετικούς φωτισμούς επειδή το φως αντανακλάται σε γη και ουρανό (ειδικά αν έχουμε νερά) και σκεδάζεται σε διάφορες γωνίες από άλλα στοιχεία του τοπίου. Εκεί, η χρήση HDR θα μας δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Πορτρέτα στο φως του ήλιου: Πέρα από τη χρήση φλας σε μια τέτοια περίπτωση, η χρήση του HDR θα δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα τις περισσότερες φορές. Θα προσέξετε ότι στο iPhone δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και φλας και HDR, οπότε επιλέξτε τι θέλετε.

Low lighting και σκηνές με το φως κόντρα στην κάμερα: Και πάλι, πέρα από τη χρήση φλας, μπορούμε να πειραματιστούμε με το HDR σε τέτοιες δύσκολες – φωτιστικά – σκηνές. Τα αποτελέσματα μπορούν να εκπλήξουν.

Δείτε ακόμη: PHASEONE XF 100MP: Μια κάμερα που αλλάζει τα δεδομένα στη φωτογραφία 

Πότε να ΜΗΝ χρησιμοποιούμε το HDR

Και, όπως είπαμε, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το HDR θα «τα κάνει θάλασσα». Κι αυτές είναι:

Φωτογραφίες με κίνηση: Αν υπάρχει κίνηση στις φωτογραφίες μας, τότε, όσο γρήγορα κι αν γίνουν οι λήψεις, θα υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις πόζες, οπότε στην τελική σύνθεση, θα έχουμε μια θολή φωτογραφία, είτε κατά τόπους (όπου υπάρχει κίνηση), είτε ολοκληρωτικά.

Σκηνές με υψηλή αντίθεση (High-Contrast): Κάποιες σκηνές φαίνονται καλύτερα με έντονο κοντράστ ανάμεσα στα φωτεινά και σκοτεινά μέρη τους. Η χρήση HDR θα χαλάσει αυτή την αίσθηση και η φωτογραφία τελικά θα μοιάζει άτονη.

Ζωντανοί χρωματισμοί: Αν έχουμε μια σκηνή με πολύ έντονα χρώματα, το HDR θα τα κάνει σαν ξεπλυμένα ή, στην καλύτερη περίπτωση, δεν θα κάνει τίποτε, οπότε μην το χρησιμοποιείτε.

Υπάρχουν αρκετά προγράμματα κάμερας στο iOS που υπόσχονται να επιτύχουν τη λήψη καλών HDR φωτογραφιών και άλλα το κάνουν καλύτερα, άλλα χειρότερα. Πολλά από αυτά είναι δωρεάν, οπότε αξίζει τον πειραματισμό.

Και τέλος, επειδή σχεδόν πάντα δεν κουβαλάμε ένα τρίποδο μαζί μας, όταν παίρνετε μια φωτό HDR, προσέξτε να είστε όσο πιο σταθεροί γίνεται. Και η παραμικρή κίνηση θα καταστρέψει ένα – πιθανώς – καλό αποτέλεσμα.

See also: 9 συμβουλές για καλύτερα βίντεο με το smartphone 

from Elichord