Πώς να φροντίσετε τους SSD δίσκους
Χρειάζονται φροντίδα οι νέοι SSD δίσκοι και πώς;
Κάποτε ήταν ακριβά αξεσουάρ για τους έχοντες, τους επαγγελματίες και τους «τεχνοφρίκουλες», σήμερα είναι το στάνταρ. Μιλάμε για τους SSD (Solid State Drive) σκληρούς δίσκους των 2.5΄΄, αυτά τα ταχύτατα δισκάκια που δώσανε άλλη πνοή και ζωή στους υπολογιστές μας. Ξαφνικά, από εκεί που περιμέναμε να φορτώσει το λειτουργικό, το βλέπουμε να ανοίγει σχεδόν σαν τηλεόραση, εκεί που περιμέναμε να φορτωθεί ένα πρόγραμμα, το βλέπουμε να εμφανίζεται στο «τσακ-μπαμ» και η ζωή μας έγινε ευκολότερη με τους υπολογιστές. Σε συνδυασμό με τα μεγάλα ποσά μνήμης RAM που πια είναι φθηνά, οι υπολογιστές (ακόμη και παλαιότερα μοντέλα) γίνονται πύραυλοι.
Μια απλή αναβάθμιση (αύξηση της RAM αν το σηκώνει ο υπολογιστής και αλλαγή του παλιού αργού σκληρού δίσκου με έναν ταχύτατο SSD) φτάνει για να νομίζουμε ότι αγοράσαμε καινούριο PC.
Οι δίσκοι αυτοί δεν έχουν πλατό και κεφαλές για να διαβάζουν δεδομένα, αλλά χρησιμοποιούν τσιπάκια μνήμης « flash» – παρόμοια με αυτά που έχουν οι μνήμες RAM – και εκεί καταγράφουν τα δεδομένα μας, εξ’ ου και οι ταχύτητες.
Καθώς λοιπόν όλο και πέφτουν οι τιμές, αλλά και αυξάνονται οι χωρητικότητες, το κάποτε απαγορευμένο προϊόν που όλοι ζαχαρώναμε έγινε προσιτό στον καθένα και οι SSD άρχισαν να αντικαθιστούν τους παλιούς μηχανικούς δίσκους. Όμως, όπως λέμε, «νέοι καιροί, νέα ήθη» και το ερώτημα που γεννάται είναι: «χρειάζονται φροντίδα οι SSD όπως χρειάζονταν οι παλιοί μηχανικοί δίσκοι;».
Διαβάστε επίσης: Time Machine: Δημιουργήστε και επαναφέρετε αντίγραφα ασφαλείας του υπολογιστή σας Mac
Στους παλιούς σκληρούς δίσκους έπρεπε να τρέχουμε από καιρού εις καιρόν κάποια βοηθητικά προγράμματα που ταχτοποιούσαν τα δεδομένα και έκαναν κάπως ταχύτερη την πρόσβαση σε αυτά – όπως ο αποκατακερματισμός (defragmentation) για παράδειγμα. Οι SSD χρειάζονται κάτι τέτοιο;
Χρόνος ζωής των SSD
Όλα τα πράγματα έχουν διάρκεια ζωής. Ακόμη και οι σκληροί που ήταν «πολύ σκληροί για να πεθάνουν» κάποια στιγμή μπορεί να άρχιζαν να βγάζουν ελαττωματικά σημεία στο μαγνητικό υλικό τους (bad clusters) κι όταν άρχιζε να συμβαίνει αυτό, ήταν πια ζήτημα χρόνου το πότε θα αρχίσουμε να ψάχνουμε για τα δεδομένα μας.
Μπορούμε να πούμε ότι αφού οι SSD δεν έχουν μηχανικά μέρη που να φθείρονται από τη χρήση και να παρουσιάζουν μηχανικές φθορές, ότι θα είναι αθάνατοι – έτσι; Καθόλου έτσι. Ακόμη και τα τσιπάκια γερνάνε καθώς οι ηλεκτρικές τάσεις που εφαρμόζονται πάνω τους για την εγγραφή και ανάγνωση των δεδομένων, προκαλούν φθορές, με το χρόνο, στο εσωτερικό του τσιπ.
Οι SSD χρησιμοποιούν κάτι που λέγεται κύκλος εγγραφής-ανάγνωσης (program-erase – P/E). Κάθε φορά που δεδομένα εγγράφονται, ένα τμήμα (block) «εξαφανίζεται» κι ένα άλλο «εμφανίζεται» στη θέση του με τα νέα δεδομένα που εγγράφηκαν.
Αυτό το «κόλπο» κάνει τους δίσκους αυτούς τόσο δραματικά γρήγορους και αξιόπιστους, αλλά, όπως και με τα τζίνι, έχεις περιορισμένο αριθμό «ευχών». Μετά, η λάμπα σβήνει για πάντα. Έτσι λοιπόν και με τους SSD, μετά από ένα αριθμό κύκλων Ρ/Ε ο δίσκος θα αρχίζει να φθείρεται, με την έννοια ότι τα τσιπάκια δε θα αποδίδουν πια και, κάποια στιγμή, «θα παραδώσει το πνεύμα». Ο κύκλος αυτός της ζωής τους αριθμεί 3.000-4.000 κύκλους Ρ/Ε.
Ένα θέμα ακόμη είναι ότι καθώς αυξάνεται η διάθεση και πέφτουν οι τιμές και πέφτει ταυτόχρονα και η ποιότητα και μαζί και οι αντοχές τους (κάτι έπρεπε να θυσιαστεί). Πριν όμως αρχίσουμε να μετράμε τους κύκλους Ρ/Ε του δίσκου μας καλό είναι να θυμόμαστε ότι το παραπάνω νούμερο που παραθέσαμε, αφορά το κάθε block ενός δίσκου και κάθε δίσκος έχει εκατομμύρια τέτοια blocks.
Διαβάστε επίσης: Η τεχνολογία Force touch της Apple αλλάζει τον τρόπο που αλληλεπιδρούσατε με το iPhone ή iPad έως τώρα
Συμβουλές για την καλή υγεία των SSD σας
Καλώς ήλθατε λοιπόν σύντροφοι κομπιουτεράδες στο «γενναίο καινούριο κόσμο» των SSD και της βελτίωσης των επιδόσεων τους (ή μάλλον της καλής του υγείας). Το πρώτο που θα κάνετε είναι να ξεχάσετε όσα ξέρατε για τους σκληρούς δίσκους. Όλες οι πρακτικές και τα μέχρι τώρα προγράμματα βελτίωσης-συντήρησης δίσκων ήταν γραμμένα για μηχανικούς σκληρούς δίσκους με κινούμενα μέρη. Έτσι το να τα χρησιμοποιείτε είναι σαν να προσπαθείτε να ταιριάξετε τετράγωνα κουτιά σε στρογγυλές τρύπες.
Ξεχάστε το «defrag», το «scandisk» και άλλες τέτοιες πρακτικές, δε λειτουργούν εδώ. Δε χρειάζεται να ανησυχείτε ιδιαίτερα για περιβάλλον, θερμοκρασίες, τραντάγματα κλπ – δεν τους επηρεάζουν. Πώς λοιπόν θα φροντίσουμε τον SSD μας; Δείτε παρακάτω μερικές χρήσιμες πρακτικές.
- TRIM command: Η εντολή TRIM εξασφαλίζει ότι ο SSD σας δε θα αρχίσει να επιβραδύνει με τον καιρό. Βοηθάει στο να αυξάνεται η αποτελεσματικότητα και οι επιδόσεις στην εγγραφή δεδομένων. Οι μνήμες flash λειτουργούν με το να βρίσκουν άδεια κελιά και να εγγράφουν ηλεκτρικά πληροφορίες σε αυτά. Αν δε βρει κενά κελιά, θα πρέπει να σβήσει κάποια και να γράψει τα νέα δεδομένα πάνω τους – και αυτό μπορεί να επιβραδύνει αρκετά τη λειτουργία του SSD. Η εντολή TRIM λοιπόν, διαγράφει προκαταβολικά όλα τα κελιά με άχρηστα δεδομένα ώστε να είναι «καθαρά κι έτοιμα» για νέες εγγραφές. Σε υπολογιστές με Windows μπορείτε να ενεργοποιήσετε το Αυτόματο TRIM (αν έχετε όρεξη για ρυθμίσεις δείτε εδώ ) και σε Mac μπορεί να χρησιμοποιηθεί η εντολή σε δίσκους τρίτων κατασκευαστών – όμως το OS X δεν τα πάει πολύ καλά μαζί της.
- Λογισμικό διαχείρισης: Πολλοί SSD έχουν μαζί και κάποιο λογισμικό διαχείρισης φτιαγμένο από τον κατασκευαστή τους για τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Αυτό το λογισμικό επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση του firmware, διορθώσεις κλπ, και είναι σημαντικό για τη διατήρηση του δίσκου σε καλή κατάσταση. Αυτό το λογισμικό έρχεται συνήθως σε δύο «γεύσεις». Υπάρχει πρώτα απ’ όλα το λογισμικό αποκλειστικά από τον κατασκευαστή – όπως το Magician software της Samsung. Και υπάρχουν και των τρίτων κατασκευαστών που κάνουν για όλους όπως το Tweak-SSD. Αν έχετε του κατασκευαστή, χρησιμοποιείστε αυτό. Είναι αρκετό και θα είναι και δωρεάν.
- Διαμοιρασμός δεδομένων: Ναι, οι SSD είναι πολύ καλοί με ταινίες και μεγάλα ποσά δεδομένων γενικώς. Ωστόσο, καλό θα είναι να τα αποθηκεύετε σε άλλους κλασικούς δίσκους αυτά γιατί η συνεχής χρήση τέτοιων αρχείων από ένα SSD μειώνει γρηγορότερα το χρόνο ζωής τους. Εγγράφονται και αναγιγνώσκονται πολύ μεγάλα block δεδομένων και, όπως είπαμε, αυτό δεν είναι καλό. Καλύτερα να έχετε έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο γι’ αυτή τη δουλειά.
- Το μέγεθος παίζει ρόλο: Αν μπορείτε να αγοράζετε όσο μεγαλύτερους SSD μπορείτε. Λόγω του τρόπου λειτουργίας τους, όσο περισσότερα GB μένουν ελεύθερα, τόσο λιγότερες διαγραφές θα γίνονται για να βρεθεί χώρος για νέα δεδομένα. Συν το ότι, οι μεγαλύτεροι SSD είναι συνήθως ταχύτεροι και ανθεκτικότεροι. Ένας μικρός SSD θα γεμίζει γρήγορα και όταν θα φτάνει στο σημείο έλλειψης χώρου, θα παρουσιάζει καθυστερήσεις.
- Αυξήστε τη RAM: Αυτό δεν είναι και τόσο καινούριο. Και παλιά αυτό λέγαμε. Όσο περισσότερη RAM, τόσο ταχύτερο το μηχάνημα γιατί τα δεδομένα φορτώνονται σε αυτήν και ο δίσκος δε χρειάζεται να «φιλοξενεί» τα swap files που δημιουργεί το λειτουργικό στο δίσκο για να τα βγάλει πέρα. Με τους SSD όμως υπάρχει ένας επιπλέον λόγος για περισσότερη RAM. λόγω της μη δημιουργίας swap files από το λειτουργικό, περιορίζονται οι επιπλέον εγγραφές στο δίσκο.
Διαβάστε επίσης: Μαγνητικά πεδία και smartphone-σκληροί δίσκοι
Μην κάνετε αυτά
Είπαμε το τι να κάνετε, ας πούμε και το τι να μην κάνετε.
- Μην αποκατακερματίζετε: Όπως είπαμε: defrag τέλος. Συνήθως θα σας ειδοποιήσει το σύστημα ότι το defrag δε χρειάζεται σε ένα τέτοιο δίσκο, αν όμως επιμένετε να το κάνετε, να ξέρετε ότι του κάνετε ζημιά. Το defrag κάνει εγγραφές-διαγραφές συνεχώς για να κάνει τη δουλειά του, οπότε καταλαβαίνετε τι φθορά προκαλεί.
- Μη χρησιμοποιείτε προγράμματα βελτιστοποίησης του παρελθόντος: Όλα τα εργαλεία και λογισμικό που έχουν δημιουργηθεί για τους μηχανικούς δίσκους είναι όχι μόνο άχρηστα, αλλά και επικίνδυνα για την καλή υγεία του SSD σας. Απλά διαγράψτε τα.
- Μην τους γεμίζετε: Το είπαμε και πριν, αλλά θα το τονίσουμε πάλι γιατί είναι πολύ πιο σημαντικό από όσο νομίζετε: μην τους «τιγκάρετε» σε δεδομένα. Η πλήρωση ενός SSD σε ποσοστό 90% και άνω, είναι σαν να ζητάμε προβλήματα. Η μνήμη flash θα ψάχνει για άδεια blocks για να εγγράψει δεδομένα και, μη βρίσκοντας, θα σβήνει και θα γράφει συνεχώς. Μάθαμε πιο είναι το αποτέλεσμα σε μια τέτοια πρακτική.
από Elichord
