Light: μια παράξενη, αλλά και πανέξυπνη ιδέα στη φωτογραφία
Η Light είναι μια φωτογραφική μηχανή που πάει την ιδέα της φωτογραφίας ένα μεγάλο βήμα μπροστά.
Κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί αρκετές ενδιαφέρουσες ιδέες πάνω στο θέμα της επανασχεδίασης της φωτογραφικής μηχανής του 21ου αιώνα, από την dual-lens Kodak V570 με τους διπλούς φακούς (2006) μέχρι την original Light Field camera της Lytro (2012) που μάλιστα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα φέτος, και μέχρι και σε κάμερες που συνδέονται στα κινητά μας όπως η DxO One. Μια νέα εταιρία (μόλις δύο χρόνων) η Light με επικεφαλής τον Dave Grannan (πρώην διευθυντή της εταιρίας που έφτιαξε τη Siri) και τον Rajiv Laroia (υπεύθυνο για τη σχεδίαση τεχνολογιών κλειδί για τις LTE τηλεπικοινωνίες), έρχεται κυριολεκτικά να ταράξει τα νερά με μια ιδέα που πραγματικά μοιάζει επαναστατική.
Η τεχνολογία πρωτοπαρουσιάστηκε νωρίτερα αυτό το έτος, αλλά τώρα, επίσημα, ανακοινώνεται ένα προϊόν που ελπίζει να κάνει σοβαρές πωλήσεις. Η Light παρουσιάζει την L16 σαν «την πρώτη υπολογιστική κάμερα πολλαπλού διαφράγματος που παράγει ποιότητα μιας DSLR σε μέγεθος μηχανής τσέπης».
Σημείωση: DSLR είναι οι μεγάλες επαγγελματικές μηχανές με εναλλάξιμους φακούς.
Σαν κάμερα έχει καλά χαρακτηριστικά: Ζουμ 4.3Χ (εστιακή απόσταση 35-150mm), πλήρως ελεγχόμενη από οθόνη αφής (5-inch LCD οθόνη). Μπορεί να κάνει λήψεις HD βίντεο, έχει ενσωματωμένο Wi-Fi, εξάγει αρχεία raw σε φορμά DNG (ΝΙΚΟΝ) έχει ενσωματωμένο αποθηκευτικό χώρο 128 GB και μη αποσπώμενη μπαταρία (που φορτίζεται μέσω USB Type-C). Έχει ένα φωτιστικό τύπου LED συνεχούς φωτισμού αντί για φλας και επίσης υπάρχει ενσωματωμένο μικρόφωνο και έξοδος ακουστικών.
Δεν είναι πολύ μικρή, αλλά χωράει σε τσέπη (ενός μπουφάν όμως), και έχει πολύ καλό κράτημα και σταθερότητα. Η τιμή; 1300$ αν γίνει προπαραγγελία τώρα, που προβλέπεται να ανέβει στα 1700$ αφότου κυκλοφορήσει. Σίγουρα ένα προϊόν για τους ενθουσιώδεις του χώρου και όχι για τον καθένα.
Δεν έχουμε αναφερθεί σε δύο κύρια χαρακτηριστικά μιας φωτογραφικής: ανάλυση και διάφραγμα. Γιατί; Λοιπόν εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.
Η τεχνολογία
Ο όρος «υπολογιστική φωτογραφική μηχανή» (computational camera) αναφέρεται στον τρόπο που παράγει τις φωτογραφίες η κάμερα αφού γίνει η λήψη. Η L16 χρησιμοποιεί ένα σύστημα από 16(!) διαφορετικούς φακούς με το δικό του μικροσκοπικό CMOS chip των 13 megapixel ο καθένας. Οι φακοί είναι διαφορετικών εστιακών αποστάσεων που είναι 35mm, 70mm και 150mm. Προκειμένου να γίνεται το ζουμ στους μεγαλύτερους φακούς χωρίς να βγαίνουν προς τα έξω από το σώμα της κάμερας, χρησιμοποιείται ένα σύστημα κατόπτρων ή πρισμάτων μέσα στο φακό που στέλνει το φως υπό γωνία ώστε να μπορεί να αυξηθεί η εστιακή απόσταση χωρίς ο φακός να αλλάξει μέγεθος (όπως γίνεται στους κλασικούς φακούς που, για να ζουμάρουν, ο φακός εξέρχεται προς τα έξω). Το σύστημα αυτό δεν είναι πολύ καινούριο και λέγεται «φακός αναδίπλωσης» (folded lense).
Ο κάθε ένας από τους 16 φακούς έχει διάφραγμα f2.4 (αρκετά καλό) και υπάρχουν 5 τριανταπεντάρηδες, 5 εβδομηντάρηδες και έξι εκατονπενηντάρηδες φακοί συνολικά.
Όπως είπαμε, ο καθένας στέλνει το φως που συλλαμβάνει σε μία λήψη, στο δικό του CMOS chip των 13 megapixel, μεγέθους 1/3.2 της ίντσας και ύψους pixel 1.1 μικρών. Αυτά είναι τα ίδια χαρακτηριστικά με τον αισθητήρα της κάμερας που υπάρχει σε ένα κινητό τηλέφωνο, όπως αυτός του Samsung Galaxy S4 για παράδειγμα.
Όταν πατάμε το πλήκτρο λήψης (shutter button), η L16 τραβάει 10 ταυτόχρονα «ενσταντανέ» με αλγοριθμική επιλογή των τμημάτων της (φακών-τσιπ) και μετά ενώνει τις πέντε από αυτές σε μία εικόνα: τέσσερις για κάθε ένα τεταρτημόριο συν μία για το κέντρο. Ο κάθε φακός όμως τραβάει ολόκληρη την εικόνα χωρίς να γίνεται κανενός είδους ψαλίδισμα (cropping). Όταν πάλι θέλουμε να ζουμάρουμε, συνδυάζει τα τμήματα αυτά της φωτογραφίας από διαφορετικούς φακούς προκειμένου να υπολογίσει και να παράγει τη γωνία και την εστιακή απόσταση που εμείς ζητήσαμε από το ζουμ. Αυτό λέγεται «υπολογιστικό ζουμ» (computational zoom).
Αυτός είναι ο λόγος που δε μπορούμε να μιλήσουμε για συγκεκριμένη ανάλυση, καθώς η ανάλυση «παίζει» μεταξύ των 13 megapixel του ενός chip μέχρι τα 52 megapixel (4 chip μαζί). Κι αυτό εξαρτάται από την εστιακή απόσταση που επιλέξαμε για τη φωτογραφία μας (δηλ. το ζουμ).
Οι επιπλέον λήψεις (μένουν άλλες πέντε αφού τραβήχτηκαν δέκα και χρησιμοποιήθηκαν οι πέντε), χρησιμοποιούνται από την κάμερα για να υπολογίσει και να διορθώσει τυχόν απώλειες που παράγονται από τη διαφορετική θέση (offset) των φακών μεταξύ τους. Επίσης χρησιμοποιούνται και για μείωση του θορύβου, και διόρθωση του φωτισμού και των σκιών όπως γίνεται σε μια φωτογραφία HDR πολλαπλών λήψεων.
Σημείωση: HDR είναι η μέθοδος φωτογράφισης όπου παίρνουμε διάφορες λήψεις του ίδιου θέματος με διαφορετικές τιμές διαφράγματος και μετά τις συνδυάζουμε – με ειδικό λογισμικό – σε μία φωτογραφία που έχει τα καλύτερα από όλες παράγοντας έτσι φωτογραφίες εκπληκτικού βάθους και λεπτομέρειας. Το iPhone έχει μια τέτοια λειτουργία στην κάμερά του, αλλά είναι μάλλον ψεύδο-HDR καθώς τα αποτελέσματα δε συγκρίνονται με την πραγματική χρήση της μεθόδου.
Ο κάθε φακός εστιάζει σε διαφορετική απόσταση και οι μικροί αισθητήρες που είναι συνδυασμένοι με τον καθένα ξεχωριστά, επιτυγχάνουν ένα αρκετά μεγάλο βάθος πεδίου (με απλά λόγια υψηλή καθαρότητα-sharpness) έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα – μετά τους εσωτερικούς υπολογισμούς – να είναι μια φωτογραφία υψηλής πιστότητας και καθαρή σε όλο το βάθος του πεδίου της εικόνας. Μετά, η κάμερα, χρησιμοποιεί το εφέ Gaussian blur για να θολώσει το τμήμα της φωτογραφίας που χρειάζεται, εφόσον έχουμε ζητήσει μια φωτογραφία μικρής εστιακής απόστασης (όπως γίνεται στις μεγάλες DSLR όπου βλέπουμε ένα πρόσωπο καθαρό να ξεχωρίζει από ένα υπόβαθρο ελαφρώς θολό σε ένα πορτρέτο για παράδειγμα). Κι έτσι μετατρέπονται φωτογραφίες με φακό σταθερού διαφράγματος σε φωτογραφίες που μοιάζουν να έχουν τραβηχτεί από φακό μεταβλητού διαφράγματος όπως στις επαγγελματικές μηχανές.
Η γνώμη μας
Αυτή η αρχιτεκτονική μπορεί να μην είναι ο ορισμός της επανάστασης, αλλά σίγουρα είναι πολύ πρωτότυπη και βάζει τα θεμέλια για νέα προϊόντα – τουλάχιστον – από τη Light. Θέλετε μια κάμερα τσέπης με εστιακή απόσταση από 300 – 600mm (κανονικά θα χρειαζόσασταν ένα φακό «κανόνι»). Θέλετε ευελιξία με μια κάμερα που είναι για κοντινές αποστάσεις και πορτρέτα (35-50mm); Αφαιρείτε κάποια από τα επιπλέον modules. Γενικώς «πιάνετε» την ιδέα.
Υπάρχουν βέβαια δυνατότητες που μπορεί να βελτιωθεί η τεχνολογία όπως είναι η αφαίρεση των χρωματικών φίλτρων από τους αισθητήρες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι αισθητήρες θα λειτουργούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους σε κάθε λήψη, κάτι που θα γίνει ιδιαίτερα εμφανές στις νυχτερινές ή τις χαμηλού φωτισμού λήψεις. Για παράδειγμα, οι κλασικοί αισθητήρες Bayer CFA, «βλέπουν» το 25% του κόκκινου, το 25% του μπλε και το 50% του πράσινου (ως γνωστόν το λευκό είναι συνδυασμός Red-Green-Blue). Η Light λέει ότι εργάζεται πάνω σε έναν αισθητήρα που δεν έχει αυτούς τους περιορισμούς, αλλά για την ώρα, οι αισθητήρες της είναι τύπου CFA.
Υπάρχουν επίσης κάποιες αδυναμίες όσον αφορά το σύστημα αυτόματης εστίασης (autofocus) που είναι τύπου «rangefinder» (απόσταση προς αντικείμενο) και που δεν είναι τόσο αποτελεσματικό σε λήψεις κινούμενων στόχων ή σε συνεχείς γρήγορες λήψεις.
Η ποιότητα του τελικού αποτελέσματος βέβαια, θα είναι αυτή που θα έχει και τον τελευταίο λόγο για το κατά πόσον η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι όντως αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι. Το σπουδαιότερο ερώτημα είναι «πώς αυτοί οι μικροσκοπικοί αισθητήρες μπορούν να δεχθούν φωτισμό αντίστοιχο με τους θηριώδεις αισθητήρες CMOS των μεγάλων DSLR καμερών που φτάνουν σε μέγεθος ακόμη και τα 35mm». Και ξέρουμε ότι, πέρα από το φακό, όσο μεγαλύτερη είναι η «ψηφιακή πλάτη» της μηχανής (δηλ. ο αισθητήρας που αντικατέστησε το κλασικό φιλμ), τόσο περισσότερο φως περνάει στη μηχανή και καταγράφεται. Αυτός είναι και ο λόγος που, σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού ειδικά, η χειρότερη DSLR, είναι σαφώς ανώτερη από την καλύτερη compact.
Όταν λοιπόν η εταιρία ζητάει 1300$ – με τουλάχιστον 200$ «μπροστά» – για προπαραγγελία, από τους πιθανούς αγοραστές ώστε να πάρουν «γουρούνι στο σακί», μήπως ζητάει πάρα πολλά; Και με δεδομένο ότι με αυτά τα λεφτά παίρνεις μια αρκετά καλή DSLR μαζί με φακό (ίσως και δύο φακούς σε κάποια κιτ). Μπορεί κάποιος «λεφτάς» χομπίστας ή τρελός και μανιώδης συλλέκτης, να τα δώσουν. Όμως οι απλοί καταναλωτές που θέλουν μια καλή, αλλά σε λογική τιμή και, συνήθως, δοκιμασμένη λύση, που αποδίδει καλά στο λόγο τιμής/απόδοση, φοβάμαι ότι δε θα κάνουν το «μετέωρο βήμα του πελαργού».
Από την άλλη, αφού δοκιμαστεί και αποδείξει ότι πράγματι κάνει αυτά που λέει και περισσότερα, το πιθανότερο είναι ότι θα αρπάξει κάποιο κομμάτι από την πίτα της υψηλής κατηγορίας τιμών και από κάμερες με αντίστοιχες τιμές. Δε νομίζω πως κάποιος είναι διατεθειμένος να δώσει «ένα σκασμό λεφτά» για μια compact, ακόμη κι αν κάνει «παπάδες». Στην κατηγορία τιμής των 1700$ (που θα έχει όταν κυκλοφορήσει), ο καθένας κοιτάει σε DSLR κι όχι σε compact.
Ως εκ τούτου, η Light θα παραμείνει ένα ακόμη πειραματικό προϊόν, μια ενδιαφέρουσα τεχνολογία και τίποτε παραπάνω αν δεν ενσωματωθεί στα σωστά μοντέλα που θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον των αντίστοιχων κατηγοριών χρηστών.
από Elichord
